Από την Αγγλική έκδοση
του
TAO Vancouver http://vancouver.tao.ca e-mail:vancouver@tao.ca
Ελληνική
μετάφραση από την Αντιεξουσιαστική
Ομάδα Μυτιλήνης
Genetic
Engineering
Fact
Sheet
#1
(TAO
Vancouver)
13 Μύθοι Για Τη Γενετική Μηχανική (GE)
1: Η γενετική μηχανική δεν είναι κάτι καινούργιο. Είναι ακριβώς το ίδιο με την επιλεκτική διασταύρωση των φυτών.
Η γενετική μηχανική και η συμβατική διασταύρωση των φυτών είναι χωριστοί κόσμοι. Η διασταύρωση των φυτών δεν διαχειρίζεται γονίδια. Επιδρά διασταυρώνοντας επιλεγμένους γονείς του ίδιου ή πολύ συγγενικού είδους. Σε αντίθεση, η γενετική μηχανική επιδρά αποσπώντας επιλεγμένα γονίδια από έναν οργανισμό (π.χ. ζώα, φυτά, έντομα, βακτήρια) και / ή μικρόβια ή συνθέτει αντίγραφα και τεχνητά τα εισάγει σε εντελώς διαφορετικούς οργανισμούς (π.χ. βρώσιμα φυτά). Η γενετική μηχανική συνήθως χρησιμοποιεί γονίδια μικροβίων πάρει λαθραία και να προωθήσει τα εισαγόμενα γονίδια, και ανθεκτικά στα αντιβιοτικά γονίδια για να δράσουν σαν γενετικοί σημειωτές. Όλα αυτά τα εισαγμένα γονίδια είναι παρόντα σε κάθε κύτταρο του φυτού.
2: Η γενετική μηχανική είναι ακριβής και λεπτολογική.
Η λειτουργία ενός μόνο μικρού μεγέθους του DNA σε έναν ανώτερο οργανισμό είναι γνωστή. Οι μοντέρνοι γενετιστές έχουν δείξει ότι τα γονίδια δεν λειτουργούν απομονωμένα. Αντίθετα, αλληλεπιδρούν με ένα σύνθετο τρόπο αλλάζοντας τη συμπεριφορά τους, ανταποκρινόμενα στις επιδράσεις από άλλα γονίδια. Αν και ένα γονίδια μπορεί να αφαιρεθεί με ακρίβεια από το DNA ενός οργανισμού, η εισαγωγή του στο DNA ενός άλλου οργανισμού γίνεται ουσιαστικά στη τύχη. Αυτό οδηγεί στη διάσπαση της τάξης στη σειρά των γονιδίων και μπορεί να οδηγήσει σε τυχαίες και απρόβλεπτες αλλαγές στη λειτουργία των κυττάρων.
Ο Richard Lewontin, καθηγητής γενετικής στο πανεπιστήμιο του Harvard, έχει πει για τη γενετική μηχανική: «Έχουμε τόσο άθλια φτωχή κατανόηση του πως οι οργανισμοί αναπτύσσονται από το DNA που θα εκπλησσόμουν εάν δεν παίρναμε το ένα απότομο σοκ μετά το άλλο.»
3: Τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα διαφέρουν από τα μη-μεταλλαγμένα μόνο στα χαρακτηριστικά τους που έχουν τροποποιηθεί.
Η τυχαία εισαγωγή ξένων γονιδίων στο γενετικό υλικό μπορεί να προκαλέσει μη αναμενόμενες αλλαγές στη λειτουργία άλλων γονιδίων. Υφιστάμενα μόρια μπορεί να παραχθούν σε λανθασμένες ποσότητες και λάθος χρόνο, ή νέα μόρια ίσως δημιουργηθούν. Γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα και προϊόντα μπορεί επομένως να περιέχουν μη αναμενόμενες τοξίνες ή αλλεργικά μόρια που μπορούν να βλάψουν την υγεία, δική μας ή των απογόνων μας.
4: Τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα είναι σε μεγάλο βαθμό ελεγμένα και όσα μέχρι στιγμής βρίσκονται στα ράφια των super market είναι τελείως ασφαλή.
Κανένας έλεγχος των γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων δεν γίνεται στην Αμερική. Βασιζόμαστε σχεδόν αποκλειστικά στους ελέγχους που εκτελούνται από τις εταιρίες βιοτεχνολογίας που έχουν ξοδέψει δισεκατομμύρια δολάρια κατασκευάζοντας το φαγητό και σκοπεύουν σε ένα κερδοφόρο εμπόριο. Υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την ορθότητα και επάρκεια των ελέγχων και όσον αφορά την εγκυρότητα των τελικά εξαγομένων συμπερασμάτων. Πολύχρονοι ανεξάρτητοι έλεγχοι χρειάζονται πριν να είμαστε σίγουροι ότι οι γενετικά μεταλλαγμένες τροφές είναι ασφαλές να φαγωθούν. Άλλη μια ανησυχία σε σχέση με την υγεία είναι η πιθανή συσσώρευση των ανεπτυγμένων βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά λόγω της χρήσης ανθεκτικών στα αντιβιοτικά γονιδίων στην παραγωγή των γενετικά μεταλλαγμένων τροφών.
5: Τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα έχουν αυξημένη θρεπτική αξία.
Καμιά γενετικά μεταλλαγμένη τροφή που παράχθηκε μέχρι σήμερα δεν έχει εμφανιστεί πιο θρεπτική από τα μη – μεταλλαγμένα τρόφιμα. Τα περισσότερα γενετικά μεταλλαγμένα σπαρτά έχουν μόνο σχεδιαστεί για να είναι ανθεκτικά σε συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα, να παράγουν τα δικά τους εντομοκτόνα ή να έχουν αυξημένο χρόνο αντοχής των προϊόντων.
6: Κάποιος μπορεί πάντα να διαλέξει να μη φάει γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα.
Προς το παρόν τα περισσότερα τρόφιμα στα ράφια των αμερικάνικων super market που περιέχουν γενετικά μεταλλαγμένα συστατικά δεν έχουν σήμανση, έτσι δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε αν τα τρώμε ή όχι. Γενετικά μεταλλαγμένα συστατικά ενδέχεται να βρεθούν σε τροφές που περιέχουν:
Σογιάλευρα και σογιέλαιο (σε πολύ κοινά φαγητά, συμπεριλαμβανομένου ψωμιά, σάλτσες κ.α.), λεκιθίνη (σε σοκολάτες, παγωτά κ.α.), προϊόντα καλαμποκιού.
7: Οι αγρότες θα έχουν οφέλη καλλιεργώντας γενετικά μεταλλαγμένα σπαρτά.
Οι σπόροι των γενετικά μεταλλαγμένων φυτών είναι πιο ακριβοί από αυτούς των συμβατικών. Αγρότες στη Μεγάλη Βρετανία και τις Η.Π.Α. αναφέρουν ότι οι σοδειές τους δεν είναι καλλίτερες, τα σπαρτά είναι λιγότερο αξιόπιστα και γενικά δεν έχουν βελτιωμένη απόδοση. {…} Καθώς όλο και περισσότερες χώρες αρνούνται τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα, οι δυνατότητες να πουλήσουν μεταλλαγμένα προϊόντα όλο και λιγοστεύουν. Λόγω των ρίσκων που σχετίζονται με την ασφάλεια των γενετικά μεταλλαγμένων σπαρτών, εταιρίες στις Η.Π.Α. και τη Μεγάλη Βρετανία είναι απρόθυμες να τις ασφαλίσουν. Οι αγρότες που τα καλλιεργούν υποχρεούνται να υπογράψουν δεσμευτικά συμβόλαια με τις εταιρίες βιοτεχνολογίας. Αυτές τους υποχρεώνουν να χρησιμοποιούν μόνο τα ζιζανιοκτόνα που παράγονται από αυτή την εταιρία και τους εμποδίζουν να συνεχίσουν την παραδοσιακή πρακτική της διατήρησης σπόρων για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Οι περισσότεροι αγρότες του τρίτου κόσμου βέβαια δεν θα ωφεληθούν.
8: Τα γενετικά μεταλλαγμένα φυτά θα ελαττώσουν τη χρήση ζιζανιοκτόνων.
Τα φυτά που κατασκευάζονται για να είναι ανθεκτικά σε συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα ίσως ενθαρρύνουν πιο ελεύθερη χρήση αυτών των ζιζανιοκτόνων. Αυτό είχε προβλεφθεί από έναν κατασκευαστή που ζήτησε από το ANZFA (Australia New Zealand Food Authority) να έχει αυξημένα κατά 200 φορές τα επιτρεπτά υπολείμματα του ζιζανιοκτόνου glyphosate (Roundup) σε φαγητά που πωλούνται στη Νέα Ζηλανδία. Σε περιοχές των Η.Π.Α. που καλλιεργούνται σπαρτά κατασκευασμένα για να παράγουν τα ίδια το εντομοκτόνο τους, η χρήση των ζιζανιοκτόνων δεν έχει ελαττωθεί.
9: Δεν υπάρχει καμιά απόδειξη ότι τα γενετικά μεταλλαγμένα φυτά είναι επικίνδυνα για το περιβάλλον.
Τα έντομα, τα πουλιά και ο αέρας μεταφέρουν γύρη και σπόρους γενετικά μεταλλαγμένων φυτών σε γειτονικά χωράφια και πολύ πιο μακριά. Γίνεται σταυρογονιμοποίηση ανάμεσα σε γενετικά μεταλλαγμένα και σε μη μεταλλαγμένα και έτσι η φύση τους σχετίζεται. Με αυτό τον τρόπο για παράδειγμα, η ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα μπορεί να μεταδοθεί σε ζιζάνια, κάνοντας τον έλεγχό τους πολύ πιο δύσκολο. Υπάρχουν αποδείξεις ότι φυτά που κατασκευάστηκαν για να παράγουν τα δικά τους εντομοκτόνα μπορούν να σκοτώσουν και ωφέλημα έντομα.
10: Τα γενετικά μεταλλαγμένα φυτά θα σώσουν τον κόσμο από την πείνα.
Η κυριότερη αιτία της πείνας είναι η ανισότητα στη παγκόσμια διαμονή της τροφής. Βουνά φαγητού υπάρχουν στις περισσότερες από τις δυτικές χώρες και φαγητά συχνά πετιούνται. Οι φτωχοί έχουν περιορισμένη δυνατότητα να αγοράσουν τα τρόφιμά τους, είτε αυτά είναι γενετικά μεταλλαγμένα είτε όχι. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι τα γενετικά μεταλλαγμένα φυτά παράγουν μεγαλύτερες σοδειές από τα συμβατικά ή ότι τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα θα είναι φθηνότερα.
11: Μπορείς να εμπιστευτείς τους επιστήμονες για το ότι τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα είναι καλά για σένα και για τον κόσμο.
Τα χρήματα για την επιστημονική έρευνα στη γενετική μηχανική έρχονται είτε από εταιρίες βιοτεχνολογίας είτε από τις κυβερνήσεις. Και οι δύο είναι αφοσιωμένοι στις υποσχέσεις της βιοτεχνολογίας. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και όταν οι επιστήμονες έχουν αμφιβολίες για την ασφάλεια ή την εμπορική εφαρμογή της τεχνολογίας, είναι συνήθως δύσκολο για αυτούς να ρισκάρουν την καριέρα τους κάνοντας ανοιχτά κριτική. Ένας σεβαστός επιστήμονας στη Μεγάλη Βρετανία που μίλησε για τα πειραματικά του δεδομένα που έδειχναν καταστροφικά αποτελέσματα σε αρουραίους που τρέφονταν με έναν τύπο γενετικά μεταλλαγμένης πατάτας, απολύθηκε αμέσως από τη δουλειά του.
12: Δεν μπορείς να σταματήσεις την πρόοδο.
Όχι, φυσικά δεν μπορούμε. Και γιατί να το θέλουμε άλλωστε; Η πρόοδος συνεπάγεται αλλαγή προς το καλύτερο. Αλλαγή προς το χειρότερο είναι οπισθοδρόμηση. Πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα έχουν οφέλη για τον καταναλωτή και είναι ασφαλή αν πρόκειται να εισαχθούν στο φαγητό μας. Δεν πρέπει να εμπιστευτούμε τους εαυτούς μας σε μια αμφίβολη τεχνολογία που είναι μη αντιστρέψιμη.
13: Υπάρχουν πιο σοβαρά πράγματα για να ανησυχείς από τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα.
Πολλοί επιστήμονες δεν το νομίζουν. Για παράδειγμα, ο Joseph Rotblat, ο Βρετανός φυσικός που κέρδισε το βραβείο Nobel λέει: «Η στενοχώρια μου είναι ότι όλες οι πρόοδοι στην επιστήμη ίσως οδηγήσουν σε άλλα μέσα μαζικής καταστροφής, ίσως πιο εύκολα προσβάσιμα ακόμα και από τα πυρηνικά όπλα. Η γενετική μηχανική είναι ένας πιθανός τέτοιος τομέας, λόγω των φοβερών πραγμάτων που συμβαίνουν εκεί.
Χρήσιμες πληροφορίες για να αποφύγετε τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα.
1) ΔΙΑΒΑΣΕ ΤΗΝ ΕΤΙΚΕΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ και απέφυγε τα συστατικά που βασίζονται στη σόγια, όπως το σογιάλευρο, το σογιέλαιο, η λεκιθίνη και γενικά τα φυτικά έλαια και τις υδρολυμένες φυτικές πρωτεΐνες. Επίσης απέφυγε τα βασισμένα στο καλαμπόκι συστατικά όπως τροποποιημένα άμυλα, corn flour, άμυλο καλαμποκιού, καλαμποκέλαιο και polenta. Σημείωση: Αυτά τα συστατικά συνίσταται να αποφεύγονται απλά γιατί δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γνωρίζουμε αν περιέχουν παράγωγα γενετικά μεταλλαγμένης σόγιας ή καλαμποκιού (εκτός φυσικά από τα προϊόντα που είναι εγγυημένα χωρίς κανένα γενετικά μεταλλαγμένο συστατικό και παράγωγο, ή είναι βιολογικά).
2) ΠΡΟΜΗΘΕΥΣΟΥ ΤΗ ΤΡΟΦΗ ΣΟΥ ΑΠΟ ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ ΠΗΓΕΣ: Αγόρασε οργανικά προϊόντα. Το οργανικό ψωμί, γάλα, βούτυρο, φρούτα, λαχανικά, παιδικές τροφές, αλεύρι, φυτικά έλαια, σοκολάτα, παγωτό, φρουτοχυμοί κ.α. γίνονται δημοφιλή και οι τιμές τους πέφτουν. Η επιλογή των οργανικών τροφών γίνεται δυνατή.
3) ΠΕΡΙΟΡΙΣΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕΝΩΝ ΤΡΟΦΩΝ γιατί είναι πολύ πιθανό να έχουν επηρεαστεί από γενετικές μεταλλάξεις. Για παράδειγμα, πολλές μάρκες προϊόντων βουτύρου, δημητριακά, μαρμελάδες, φρουτοχυμοί, μαγειρικά λάδια, γλυκαντικά, φαγητά διαίτης, ποτά, κρασί, μπύρα κ.α. παράγονται με γενετικά μεταλλαγμένα ένζυμα. Αν έχεις οποιαδήποτε αμφιβολία για κάποιο συγκεκριμένο παράγωγο, επικοινώνησε με τον κατασκευαστή για σιγουριά. Ή αλλιώς αγόρασε οργανικές τροφές, ή υγιεινιστικά τροφικά προϊόντα που είναι εγγυημένα χωρίς γενετικές τροποποιήσεις.
4) ΣΠΙΤΙΚΑ ΓΕΥΜΑΤΑ, ψωμί, κέικ, τυρί κ.α. είναι προφανώς πιο υγιεινά και θρεπτικά από τα αντίστοιχα εργοστασιακά.
5) ΑΠΕΦΥΓΕ τα «fast-food-άδικα» και τα «low budget» προϊόντα γιατί τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα εισάγονται πρώτα στις φθηνότερες μάρκες.
6) ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΟΥ. Όταν αγοράζεις προϊόντα αρτοποιείου όπως το ψωμί, απέφυγε τα «βελτιωμένα αλεύρια» και τα «treatment agent αλεύρια», τα οποία ίσως είναι μια μίξη γενετικά μεταλλαγμένων ενζύμων και προσθέτων. (Το γενετικά μεταλλαγμένο ένζυμο Άλφα Αμυλάση {Alpha Amylase} είναι γραμμένο σε ορισμένες ετικέτες αρτοποιημάτων και είναι καλύτερα να αποφεύγεται).
7) ΑΠΕΦΥΓΕ τις μαργαρίνες. Προτίμησε το οργανικό βούτυρο. Για διατροφή χωρίς γαλακτοκομικά προϊόντα, προτίμησε τις αλοιφές από μη μεταλλαγμένους ηλίανθους κ.α. τα οποία βρίσκονται σε μερικά μαγαζιά υγιεινής διατροφής.
8) ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ και κρέας από ζώα που τρέφονται με γενετικά μεταλλαγμένη σόγια και καλαμπόκι δεν έχουν καμιά σήμανση ως τέτοια – παρ’ όλες τις μαρτυρίες ότι το τροποποιημένο DNA μπορεί να διαπεράσει το υπογάστριο και να εισέλθει στη σπλήνα, το συκώτι και τα λευκά αιμοσφαίρια. Προτίμησε οργανικό γάλα, βούτυρο, κρέμα, τυρί κ.τ.λ..
9) Η ΣΟΚΟΛΑΤΑ μπορεί να περιέχει γενετικά μεταλλαγμένη λεκιθίνη σόγιας, φυτικά λίπη και ορό γάλακτος τα οποία έχουν επηρεαστεί από γενετική τροποποίηση. Προτίμησε την οργανική σοκολάτα. Σημείωση: Όλες οι λεκιθίνες είναι λεκιθίνη σόγιας.
10) ΑΓΟΡΑΣΕ ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ γιατί η Riboflavin (Βιταμίνη Β2) παράγεται από γενετικά μεταλλαγμένους οργανισμούς που η χρήση τους εγκρίθηκε τη περασμένη χρονιά στη Μεγάλη Βρετανία. Η Riboflavin χρησιμοποιείται σε παιδικές τροφές, πρωινά δημητριακών, «ελαφρά» γεύματα, φαγητά διαίτης κ.α..
11) ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, βιταμίνες και φάρμακα: έλεγξε τον κατασκευαστή, καθώς κάποια συστατικά ίσως να παράχθηκαν με τη χρήση βιοτεχνολογίας. Στις Η.Π.Α. το γενετικά μεταλλαγμένο συμπλήρωμα διατροφής Tryptophan σκότωσε 37 καταναλωτές και προκάλεσε μόνιμες βλάβες σε άλλους 1500. Όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα πρέπει να θεωρούνται ύποπτα. Επικοινώνησε με τον κατασκευαστή και ζήτησε να μάθεις για τα συγκεκριμένα προϊόντα.
12) ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΧΩΡΙΣ ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ; Όταν έρχεσαι σε επαφή με κάποιον κατασκευαστή για να μάθεις αν κάποιο συγκεκριμένο προϊόν είναι γενετικά μεταλλαγμένο, ζήτα του να σου επιβεβαιώσει ότι το προϊόν «δεν περιέχει καθόλου γενετικά τροποποιημένα συστατικά ή παράγωγα, καθώς και ότι δεν έχει παραχθεί με τη χρήση γενετικά μεταλλαγμένων ενζύμων». Ζήτησέ του γραπτή επιβεβαίωση αντί να βασιστείς σε μια προφορική διαβεβαίωση.
13) ΜΕΛΙ. Όλο το καναδέζικο μέλι είναι πλέον ύποπτο, καθώς σε αρκετές ποικιλίες μελιού έχουν ανιχνευθεί μικροποσότητες από DNA oilseed rape. Πολλές ποικιλίες μελιού που πουλήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία είναι μια μίξη μελιού από διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καναδά. Έτσι αν η ετικέτα στο βάζο του μελιού αναφέρει ότι είναι εισαγόμενο ή ότι «παράχθηκε σε περισσότερες από μία χώρες», τότε θα ήταν καλό να αποφεύγετε ή να επικοινωνήσετε με τον κατασκευαστή για να επιβεβαιώσετε τη χώρα προέλευσης. Προτίμησε το οργανικό μέλι καθώς για την παρασκευή του γίνονται προσπάθειες να υπάρχει μεγάλη απόσταση από τα όρια της κυψέλης και τα χωράφια που έχουν γενετικά μεταλλαγμένες καλλιέργειες ή ψεκάζονται με αγροχημικά.
14) ΞΕΡΑ ΦΡΟΥΤΑ. Πολλές ποικιλίες ξερών φρούτων, συμπεριλαμβανομένου των σταφίδων, των χουρμάδων, ακόμη και μερικά ξερά φρούτα σε πρωινά δημητριακών, είναι επικαλυμμένα με λάδι που πάρθηκε από γενετικά μεταλλαγμένη σόγια. Προτίμησε τις οργανικές ποικιλίες ξερών φρούτων, ή ποικιλιών που δεν αναφέρουν φυτικά λίπη στις ετικέτες τους (υπάρχουν στα μαγαζιά υγιεινής διατροφής).
Απόσπασμα από το "GM Foods and How to Avoid Them"