"Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία,
είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη."

Μίλαν Κούντερα,
Το βιβλίο του γέλιου & της λήθης

"Ούτε η πανούκλα, ούτε η χολέρα κάμαν τόσο κακό στην Ανθρωπότητα, όσο οι ιστορικοί και η ιστορία"

Γιάννης Σκαρίμπας

Στιγμές από την ιστορία της Ελευθερίας

Παγκόσμια γεγονότα

Ελληνικός χώρος

Πρόσωπα

Από τον πρόλογο της ΟΜΑΔΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΛΗΘΗ, στο βιβλίο
Κυριαρχία και κοινωνικοί αγώνες στον "Ελλαδικό Χώρο"
Εκδόσεις Αναρχική Αρχειοθήκη

"Χιλιάδες και εκατοντάδες χρόνια, οι εμπειρίες και οι κατατεθειμένες πρακτικές των αγωνιζόμενων ανθρώπων συγκαλύπτονται και διαστρεβλώνονται από αυτούς που  έχουν πολλούς λόγους να διατηρήσουν τη δουλεία πάνω στους ανθρώπους, γιατί τα προνόμιά τους αλλά και αυτή η ύπαρξή τους ακόμα βασίζονται στη διατήρηση της βαρβαρότητας.

Όμως, παρ’ όλες τις προσπάθειες τους, δεν μπόρεσαν να αποφύγουν την αναφορά στους κοινωνικούς αγώνες, στην πάλη των εξουθενωμένων από την καταπίεση και την εκμετάλλευση ανθρώπων για λευτεριά, ισότητα και δικαιοσύνη.

Άλλωστε, οι εκάστοτε κυρίαρχοι και οι υποστηρικτές τους δεν θα μπορούσαν να παραλείψουν την αναφορά στην κοινωνία και τους αγώνες της, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση, η ιστορία που θα κατασκεύαζαν θα ήταν μια καρικατούρα χωρίς νόημα. Αδυνατώντας, ως εκ τούτου, να παρακάμψουν γεγονότα κοινωνικής σημασίας, κατέφυγαν στη διαστρέβλωση, προβάλλοντάς τα κάτω από τη δική τους οπτική.

Αυτή η αναφορά, άλλοτε αποσπασματικά, άλλοτε διαστρεβλωμένα και σε ελάχιστες περιπτώσεις ολοκληρωμένα, βρίσκεται διάσπαρτη στα κείμενα, που διασώθηκαν, των «φημισμένων» ή άσημων χρονικογράφων, συγγραφέων κ.λπ. Όσο, μάλιστα, απομακρυνόμαστε από την παρούσα χρονική περίοδο, τόσο τα στοιχεία που αναφέρονται στους κοινωνικούς αγώνες είναι λιγότερα και περισσότερο δυσδιάκριτα, ενώ, αντίθετα, υπάρχει αρκετό υλικό ικανό για την εξαγωγή σημαντικών συμπερασμάτων στο βαθμό που βρισκόμαστε χρονικά εγγύτερα στα γεγονότα. Δεν έλειψαν, ωστόσο, οι καταγραφές και απόπειρες κατάθεσης των κοινωνικών αγώνων, των εξεγέρσεων, των προσπαθειών για ελευθερία. Τα πιο πολλά, όμως, απ' αυτά που καταγράφηκαν, καταστράφηκαν από την εξουσιαστική λαίλαπα, επειδή οι κατά καιρούς τύραννοι και οι υπηρέτες τους νόμιζαν και νομίζουν πως καταστρέφοντας την καταγραμμένη πάλη των ανθρώπων θα μπορέσουν να την εξαφανίσουν και πραγματικά. Μάταια όμως!

Δυστυχώς για όλους αυτούς, η δίψα για ελευθερία ξεπηδά μέσα από την ανθρώπινη φύση. Έτσι, προκειμένου οι δυνάστες της ανθρωπότητας να φτιάξουν τον ιδανικά εξουσιαζόμενο κόσμο τους, θα πρέπει να τον συναρμολογήσουν από ανθρωπόμορφα κτήνη κι όχι από ανθρώπους. Πρέπει να καταστρέψουν τον άνθρωπο και την  ανθρωπιά. Κι αυτό δεν είναι ικανοί να το κατορθώσουν.

Ο δικός μας σκοπός δεν είναι να γράψουμε μια δήθεν αντικειμενική ιστορία, γιατί τέτοια δεν υπήρξε και δεν θα υπάρξει ίσως ποτέ - γιατί δεν κατέχουμε ούτε κάποιαν αλάνθαστη μέθοδο ανάλυσης των υπαρκτών γεγονότων, ούτε το κλειδί που θ' απελευθερώσει την κοινωνική αλήθεια που κρατούν δέσμια μέσα στις αλυσίδες του κυριαρχικού χρόνου - τον οποίο θεωρούν σαν ιστορία της ανθρωπότητας - οι κρατιστές, παραβλέποντας ότι αυτός ο χρόνος αποτελεί μια στιγμή σχεδόν της ύπαρξής τους στον πλανήτη, ιδιαίτερα σε σχέση με τη χρονική διάρκεια ζωής των ανθρώπων και των ανθρώπινων ομάδων. Ούτε φιλοδοξούμε, βέβαια, μ’ αυτή την εργασία να ιδιοποιηθούμε το ρόλο του ειδήμονα, του ιστορικού, ο οποίος, στις περισσότερες περιπτώσεις, προκειμένου ν’ αποδείξει την ορθότητα της αντίληψής του για τη λεγόμενη ιστορική κίνηση και να προσαρμόσει τα γεγονότα στο προκατασκευασμένο κυριαρχικό όραμα που υπηρετεί δεν διστάζει να πλαστογραφήσει, να παραχαράξει, να στρεβλώσει ή ακόμη και να επινοήσει.

Διεκδικούμε, απλά, έμπρακτα, το δικαίωμα ν’ αναδείξουμε τα στοιχεία εκείνα που διασώθηκαν μέσα στους όγκους των γραπτών που απαρτίζουν την ιστορία της κυριαρχίας, να κρίνουμε τις αντιφάσεις στην ερμηνεία τους των κάθε ιδεολογικής απόχρωσης ειδημόνων και να καταθέσουμε τη δική μας οπτική, ευελπιστώντας ότι πλησιάζει (όσο είναι αυτό δυνατό) σ' αυτή των ανθρώπων που τη δράση τους, τα εν λόγω στοιχεία, αντανακλούν ή καταγράφουν.

Τούτη μας η προσπάθεια βρίσκεται, εκ των πραγμάτων, σε αντίθεση με τη διαποτισμένη από την ιδεολογία της κυριαρχίας ιστορία που παρουσιάζουν οι εξουσιαστές και τα όργανά τους, και πού, όπως κάθε ιδεολογία, όντας βαθύτατα εξουσιαστική, αποτελεί μια αφαίρεση της πραγματικότητας, κατασκευάζοντας ψεύτικες συνειδήσεις. Τέτοιου συνείδηση δεν πλασάρεται μόνο μέσα από την ιστορία αλλά κι από παραϊστορικούς παράγοντες (λογοτεχνία, εικαστικές τέχνες κ.λπ). Μ' αυτούς τους τρόπους παρουσιάζονται στοιχεία μόνο από τα συνολικότερα συμβάντα, διαστρεβλώνονται, προσωποποιούνται κι εμφανίζονται με την οπτική των εξουσιαστών και μ’ εκείνες τις προϋποθέσεις που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους.

Αν αυτό το ονομάζουν ιστορία, τότε χάρισμά τους!

Εμείς δεν κρύβουμε ότι είμαστε με το πλευρό των αδικημένων, των κατατρεγμένων, των εξεγερμένων. Αυτών που μετέτρεψαν την οργή και την ψυχική τους δύναμη σε ακαταμάχητα όπλα, που όρθωσαν πολλές φορές τα γυμνά τους σώματα απέναντι στις σιδερόφραχτες δυνάμεις της τυραννίας, που γκρέμισαν τεράστιους πύργους λες κι ήταν φτιαγμένοι από χαρτί. Είμαστε μαζί μ’ αυτούς που πραγματοποίησαν τις μεγάλες εξεγέρσεις κι επαναστάσεις, για τις οποίες τολμούν να μιλούν οι δήμιοι - ένα τόλμημα που το κάνουν από ανάγκη, προσαρμόζοντας τα γεγονότα στα δικά τους μέτρα και σταθμά, γιατί έτσι θα μπορέσουν να οικειοποιηθούν τους αγώνες και το αίμα που έδωσαν απλόχερα οι εξεγερμένοι. Θα ‘θελαν, βέβαια, να μην υπάρχει η λέξη επανάσταση, να μην υπάρχει η λέξη εξέγερση, αλλά δεν μπορούν να τις αποφύγουν. Έφτασαν μάλιστα στο σημείο, γιατί έτσι τους βολεύει, να προχωρούν σε δηλώσεις του είδους «τέλειωσε η εποχή των επαναστάσεων». Όμως η καθημερινή πραγματικότητα τους διαψεύδει. Επαναστάσεις - εξεγέρσεις έγιναν και θα γίνονται όσο θα υπάρχουν κράτη κι εξουσιαστές, καταπιεστές και καταπιεζόμενοι, εκμεταλλευτές κι εκμεταλλευόμενοι.

Οι επαναστάσεις και οι εξεγέρσεις, φυσικά, δεν έχουν σχέση με τους εξουσιαστές. Εκείνοι που, ακόμα και σήμερα, προσπαθούν να τις οικειοποιηθούν δεν λέρωσαν ούτε το νυχάκι του ποδιού τους γι’ αυτές. Μπόρεσαν όμως να τις παρουσιάσουν σαν δικές τους γιατί είχαν την ευχέρεια να λειτουργήσουν με οργανωμένο τρόπο, να εξαπατήσουν, να σκυλεύσουν τα σώματα των εκατομμυρίων νεκρών, και στο τέλος να εμφανίσουν σαν παράφρονες, ανεδαφικούς, απροσάρμοστους, απελπισμένους και αντικοινωνικούς όλους όσους επέμεναν με αδιαλλαξία στην πανανθρώπινη ουσία, στην πλήρη και απόλυτη ελευθερία με ισότητα, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη.

Πολλά είν’ αυτά που θα μπορούσαν να γραφτούν μέσα στα πλαίσια ενός προλογικού σημειώματος σε σχέση με τους κοινωνικούς, τους ανθρώπινους αγώνες. Παραμένει, ωστόσο, ένα ερώτημα: Πώς και χάθηκαν τόσες επαναστάσεις κι εξεγέρσεις,. Πώς οι άνθρωποι άφησαν τις τύχες τους στα χέρια άλλων, και φτάσαμε μέχρι τις μέρες μας να υπάρχει το κρατικό κτήνος που φθείρει και απομυζά την ανθρωπότητα,.

Οι απαντήσεις θα μπορούσαν να είναι ποικίλες. Το σημαντικότερο πιστεύουμε πως είναι το γεγονός ότι η μετάδοση των εμπειριών από αυτούς τους πληθωρικούς και δημιουργικούς κοινωνικούς αγώνες δεν μπόρεσε να μεταβιβαστεί ολοκληρωμένα και με μία συνέχεια. Έτσι, πολύτιμα στοιχεία που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη συνολική κοινωνική απελευθέρωση χάθηκαν μες στο πέρασμα των αιώνων. Καταστράφηκαν από την εξουσιαστική λαίλαπα, που προσπαθεί να μην αφήσει τίποτα όρθιο, έτσι ώστε να. χαθεί κάθε δυνατότητα μετάδοσης και επαναοικειοποίησης των εμπειριών από τους ανθρώπους, χρησιμοποιώντας - συν τοις άλλοις - και την τεχνική της διαστρέβλωσης αυτών των εμπειριών σε κάθε περίπτωση που αυτές αναδεικνύονται.

Δεν χρειάζεται βέβαια να απομακρυνθούμε μέσα στους αιώνες για να δούμε τους τρόπους με τους οποίους οι εξουσιαστές επιχειρούσαν να καταστρέψουν την πηγαία κοινωνική δράση. Μπορούμε ακόμα και σήμερα, μέσα από τα γεγονότα που εξελίσσονται στον κοινωνικό χώρο, να αντιληφθούμε τη λύσσα με την οποία επιτίθενται πάνω στις απελευθερωτικές απόψεις και πρακτικές. Και γίνεται έτσι σχετικά εύκολο, να κατανοήσουμε ένα μέρος, έστω, από τα όσα έχουν γίνει στην πορεία των κοινωνιών και των ανθρώπων το πώς μετέτρεψαν κι επέβαλαν στη θέση του μαύρου το άσπρο και αντίστροφα.

Κύριοι και μοναδικοί υπαίτιοι των δεινών που έχουν συσσωρευθεί και απειλούν την ανθρωπότητα είναι οι εξουσιαστές. Αν θα μπορούσε να επιμεριστεί ένα μέρος «ευθυνών» στους ανθρώπους, είναι γιατί δεν μπόρεσαν να συνολικοποιήσουν τις εμπειρίες της ζωής και του αγώνα για ελευθερία.

Κι αν εξαρτήθηκε από τις δυνατότητες των εχθρών της ελευθερίας να συγκεντρώσουν και να παρουσιάζουν τα πράγματα και να επιβάλλουν τις θελήσεις και τα καθεστώτα τους, σίγουρα ένα μέρος αυτής της δυνατότητας ξεπήδησε μέσα από την «αδιαφορία» των αγωνιζόμενων ανθρώπων να δώσουν μια συνέχεια. να καταγράψουν και να μεταφέρουν στους άλλους ανθρώπους τα συνταρακτικά γεγονότα που οι ίδιοι δημιούργησαν.

Είναι όμως, χαρακτηριστικό των ανθρώπων να νιώθουν μιαν άμεση ανακούφιση μόλις ξεμπερδεύουν με κάποια μορφή τυραννίας. Στρέφονται κυριολεκτικά στη δημιουργία μέσα από την άμεση πραγματικότητα, παραλείποντας να φροντίσουν για παρακαταθήκες. Κάτι που ξεπηδά από την έμφυτη δύναμη και την εμπιστοσύνη στις ικανότητες και δυνατότητές τους.

Σίγουρα οι αγωνιζόμενοι άνθρωποι δεν δικαιώνονται ως προς το ότι δεν φροντίζουν να δίνουν μια συνέχεια στις εμπειρίες τους και τους αγώνες τους. Αναμφισβήτητα, όμως, είναι ολοκληρωτικά δικαιωμένοι ως προς τη σύμφυτη δυνατότητα και ικανότητά τους να αντιπαρατίθενται στους τύράννους.

Προχωρήσαμε, λοιπόν, στην καταγραφή αυτής της ιστορίας των κοινωνικών αγώνων θέλοντας να συμβάλουμε στην ουσιαστική προσπάθεια για την κοινωνική απελευθέρωση, θεωρώντας πως η αμέλεια ή και η αδυναμία, των αγωνιζομένων ενάντια στην κυριαρχία να καταγράψουν τις εμπειρίες αυτής της δράσης ενδεχομένως να αποτελεί έναν από τους παράγοντες που επιβοηθούν την διατήρηση της τυραννίας και των δεινών της ανθρωπότητας.

Τα διάσπαρτα στοιχεία, επιχειρείται να καταχωρηθούν μέσα στις ουσιαστικές διαστάσεις τους, ξαναπαίρνουν σιγά-σιγά και για μας τους ίδιους τη μορφή που είχαν όταν συνέβησαν για πρώτη φορά, ξαναζωντανεύουν και αναδεικνύουν με τον πιο σαφή τρόπο πως η κοινωνική απελευθέρωση και η αναρχική της προοπτική δεν ξεπηδούν από τα μυαλά ευφάνταστων και παρανοημένων, όπως προσπαθούν να πείσουν ακόμα και τους εαυτούς τους οι εξουσιαστές, αλλά μέσα από την ίδια τη ζωή και τη δράση των ανθρώπων.

Πρόκειται για μια εμπειρία που συνεχώς ανακαλύπτεται και που παρ’ όλες τις προσπάθειες ανακοπής κι εξαφάνισής της παραμένει γεμάτη ζωντάνια μέσα στο σήμερα.

Μπορούμε αυτή τη βεβαιότητα να την κάνουμε άμεσα χειροπιαστή και διαχρονικά κατανοητή. Κάτι που δεν πρέπει να παραμελούμε."

Αθήνα, Οκτώβρης 1996
Ομάδα Ενάντια στη Λήθη

  "Είμαστε πεπεισμένοι ότι η αμάθεια ήταν ανέκαθεν
αντεπαναστατική και η διαιώνισή της, ακόμα χειρότερη."
Τζιανφράνκο Ντελακάζα

"Τί είναι, εν τέλει, η ιστορία; Ιστορία είναι αληθινά γεγονότα που γίνονται στο τέλος ψέματα, μύθοι και ψέματα που γίνονται στο τέλος ιστορία"

Ζαν Κοκτώ