Εξαντλημένο βιβλίο
Νίκος Θ. Παπαγεωργίου: Ματιές στη Σοβιετική Παιδαγωγική
Γενικές Αρχές - Σχολική Πράξη και Θεωρία - Το Παιδαγωγικό Σύστημα Μακάρενκο
"Δεν γράφω με πολιτικές προθέσεις. Επειδή έζησα και εργάστηκα χρόνια σαν εκπαιδευτικός στη Ρουμανία, και πριν και μετά την κοινωνική μεταβολή, μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω αρκετά το εκπαιδευτικό σύστημα που δημιουργήθηκε κατά τα Σοβιετικά πρότυπα μέσα στη νέα πολιτική κατάσταση. Θέλω να δώσω με το βιβλίο μου μιαν αντικειμενική εικόνα της σχολικής πράξης και της παιδαγωγικής θεωρίας, που κατευθύνει το έκπαιδευτικό σύστημα στις Ανατολικές Χώρες της Ευρώπης, που ζουν σήμερα παιδαγωγικά, πνευματικά και πολιτιστικά, όπως και πολιτικά, κατ’ από την τεράστια Σοβιετική επίδραση.
{...}
Το σχολειό στις Ανατολικές Χώρες ακολουθεϊ μιά γραμμή ολοκάθαρα δική του, ένα δρόμο ολότελα δικό του. Δεν ξέρουμε αν θα μπορέσει να μορφώσει μέσα στη ζωή πιο ευτυχισμένους ανθρώπους. Δεν θέλουμε να υποστηρίξουμε, πως ο δρόμος του νέου σχολείου είναι ο σωστός, ή ο λανθασμένος, ούτε και θέλουμε να πούμε πως το δικό μας σχολειό, το σχολειό το παλαιότερο του Δυτικού κόσμου είναι ανώτερο για κατώτερο. Είναι αναμφισβήτητο πως το παλιό σχολειό με τις πατριαρχικές του αντιλήψεις, με τις αυστηρές αρχές του, με τη μεγάλη του παράδοση, με τόσα και τόσα που 'δωσε μέχρι σήμερα στην τέχνη και στην επιστήμη, με τόσους σοφούς που ανάδειξε, δημιούργησε τον Δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό. Μήπως όμως θα 'δινε περισσότερα, αν ακολουθούσε έναν άλλο δρόμο; Μήπως αυτό που 'δωσε τους τελευταίους αιώνες, θα το 'δινε ταχύτερα και πληρέστερα στην ανθρωπότητα; Μήπως, αν σκεφτόμαστε διαφορετικά, θα προχωρούσαμε πιο μπροστά; Μήπως, αν η παιδαγωγική μας έβλεπε πιο ανοιχτόθωρα, θα 'δινε στη ζωή πιο χαρούμενους, πιο δημιουργικούς, πιο ευτυχισμένους, και προ πάντων πιο απαιτητικούς από τη ζωή ανθρώπους; Ή μήπως ακολουθώντας σύστημα, όμοιο με κείνο που θα εκθέσουμε παρακάτω, θα 'δινε βραδύτερα ό,τι έδωσε, θα προχωρούσε σιγώτερα και θα 'φερνε στον κόσμο λιγώτερο ευτυχισμένους ανθρώπους; Σ’ αυτά τα ερωτήματα ας δώσει την απάντηση μόνος του ο αναγνώστης, έχοντας μπροστά του και τα δυό εκπαιδευτικά συστήματα."
(Από τον πρόλογο του συγγραφέα)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 9
ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΕΝΚΟ 13
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 17
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 21
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 23
Γενικά 23
Μαθήματα 26
Θρησκεία - Εκκλησία 27
Ομάδες (Κύκλοι) μαθητών 27
Ομάδες (Κύκλοι) ανώτερης παιδείας 28
Ομάδες (Κύκλοι) επαγγελματικοί 28
Προσωπικό 29
Διδασκαλία 32
Μαθητές 34
Συνεδριάσεις ταχύτατες 35
Σχολικά βιβλία 37
Υπεύθυνος της τάξης 39
Γενικός Επιθεωρητής του Κράτους 39
Εθνικό Θέατρο και Όπερα 40
Στατιστική του τοίχου 40
Η ώρα του τύπου 40
Κριτική και αυτοκριτική 41
Εορτές και διακοπές 42
Εφημερίδες του τοίχου 42
Βιβλιοθήκες 43
Αγάλματα - προτομές 43
Εξωσχολική εργασία 44
Γλώσσες 44
Ξένα σχολεία 45
Αποτελέσματα εξετάσεων 45
Ιδιαίτερα μαθήματα 46
Επισκέψεις εργοστασίων 47
Παιδικοί Σταθμοί 47
Εκπαιδευτικές άδειες 48
Σχολεία Ελληνικών Κοινοτήτων 48
Η Παιδαγωγική Θεωρητική 49
Η μόρφωσις επιστημόνων 49
Αναλφαβητισμός 50
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η Παιδαγωγική Θεωρία 53
Α. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ 61
Γενικές Αρχές 61
Η αξία της αγωγής 61
ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 72
Εξωσχολικά καΙ Εσωσχολικά μαθητικά κολεκτίβ 72
Κολεκτίβ επαφής τάξεως 79
Σχολικά κολεκτίβ 79
Κολεκτίβ παιδαγωγών 80
Ο παιδαγωγός 82
Τεχνική παιδαγωγική 84
Κολεκτίβ παιδαγωγικό 87
Β. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 64
Ο σοσιαλιστικός ανθρωπισμός 64
Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ 68
Γ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 89
Μέθοδοι δουλειάς 89
Προβλήματα αγωγής 92
Στρατιωτική οργάνωση 96
Πειθαρχία 96
Μέσα πειθαρχίας 101
Αισθητική της πειθαρχίας 102
Στάδια πειθαρχίας 105
Προσέλκυση 105
Εξαναγκασμός - Απειλές 105
Η έννοια της πειθαρχίας 106
Τιμωρίες 107
Στρατιωτική οργάνωσις 109
Άλλες παραδόσεις 117
Δ. ΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 122
Άλλες απαιτήσεις 128
Ε. ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ 136
Οργάνωση του παιχνιδιού 137
Διαφορά εργασίας και παιχνιδιού 138
Στάδια του παιχνιδιού 139
Τύποι παιχνιδιών 140
Παιχνίδι και εργασία 142
Σπορτ 143
ΣΤ. ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 143
Η βούληση 143
Ο χαρακτήρας 145
Η ορμητικότης 145
Σεξουαλική μόρφωση 146
Παιδαγωγική ατομικής δράσης 150
Το σχολείο και το σπίτι 153
ΕΠΙΛΟΓΟΣ 157